Kogo szukamy?Projekt zakłada udział 30 uczniów naszej szkoły.
Trzymamy za Was kciuki i liczymy na rekordową liczbę zgłoszeń!
„Scam alert – uwaga, przekręt” – jak nasi uczniowie uczyli się krytycznego myślenia w sieci?
W listopadzie 2025 r. trzydziestka uczniów naszej szkoły, pod opieką trojga nauczycieli, uczestniczyła w mobilności edukacyjnej do Udine (region Friuli–Wenecja Julijska, Włochy), realizowanej w ramach programu Erasmus+, sektor Edukacja szkolna. Temat projektu – „Scam alert – uwaga, przekręt” – dotyczył jednego z najważniejszych wyzwań współczesnego świata: bezpiecznego i świadomego funkcjonowania w przestrzeni cyfrowej.
Już na etapie planowania mobilności zależało nam, aby połączyć rozwijanie kompetencji kluczowych z realnymi problemami, z którymi nasi uczniowie stykają się na co dzień: dezinformacją, fake newsami, clickbaitem, cyberoszustwami i nieuczciwymi praktykami w sieci. Wspólnie z włoskim partnerem – Volta Società Cooperativa w Udine – zaprojektowaliśmy program, który łączył zajęcia w klasie, pracę warsztatową z ekspertami, lekcje terenowe oraz działania projektowe w międzynarodowych zespołach, a także program kulturowy.
W części merytorycznej nasi uczniowie pracowali nad rozpoznawaniem mechanizmów manipulacji w mediach i internecie. Analizowali chwytliwe nagłówki, przykłady fałszywych informacji, przerabiane zdjęcia i filmy typu deepfake. Uczyli się, jak sprawdzać wiarygodność źródeł, korzystać z wyszukiwania za pomocą obrazu, archiwów stron i podstaw analizy metadanych. Zestaw ćwiczeń „Jak nas nabierają?” prowadził od pracy na przykładach w klasie do działań w terenie – miasto Udine stało się dla naszych uczniów przestrzenią praktycznego fact-checkingu. Dokumentowali napotkane ogłoszenia, oferty „zbyt dobre, by były prawdziwe” oraz kody QR, a następnie wspólnie oceniali, czy można im zaufać.
Równolegle rozwijaliśmy świadomość obywatelską i europejską uczniów naszej szkoły. Zajęcia o początkach integracji europejskiej pozwoliły połączyć temat bezpieczeństwa informacyjnego z refleksją nad rolą instytucji europejskich, prawem i ochroną obywateli w świecie cyfrowym. Nasi uczniowie analizowali kluczowe dokumenty historyczne, tworzyli wpisy do osi czasu oraz wizualizacje, korzystając z narzędzi cyfrowych, których później używali także przy opracowywaniu treści o cyberbezpieczeństwie.
Celem projektu było m.in.:
– rozwijanie krytycznego myślenia i umiejętności weryfikacji informacji,
– wzmacnianie kompetencji cyfrowych i medialnych,
– doskonalenie umiejętności językowych (angielski i podstawy włoskiego) w codziennych sytuacjach komunikacyjnych,
– budowanie postaw odpowiedzialności za własne zachowania w sieci i świadomości konsekwencji dezinformacji,
– rozwijanie współpracy w międzynarodowych zespołach oraz kompetencji społecznych uczniów naszej szkoły.
Te założenia realizowaliśmy nie tylko podczas lekcji w szkole partnerskiej, lecz także w trakcie zajęć terenowych. Spacer po Udine z lokalnym przewodnikiem był dla naszych uczniów okazją do rozmowy o „pamięci miejsca” i o tym, jak kształtuje się narracje o historii. Wizyta w Palmanovie – mieście-twierdzy zaprojektowanym na planie gwiazdy – stała się punktem wyjścia do porównań między dawnymi systemami obronnymi a współczesnymi „tarczami” chroniącymi nas przed atakami w sieci. W Trieście nasi uczniowie przyglądali się reklamom i komunikatom w przestrzeni miejskiej, dyskutując, gdzie kończy się perswazja, a zaczyna manipulacja. W Wenecji pracowali nad „mapą ryzyk turystycznych”, analizując m.in. fałszywe bilety czy pułapki czyhające na nieuważnych turystów.
Istotną częścią programu była praca projektowa. Nasi uczniowie, podzieleni na pięć zespołów, pracując w międzynarodowych grupach, przygotowali dwujęzyczne prezentacje poświęcone wybranym aspektom bezpieczeństwa w sieci, m.in. rozpoznawaniu fałszywych profili i wiadomości, sygnałom ostrzegawczym w ofertach online, zagrożeniom typu phishing. Oprawę graficzną opracowali w programie Canva. Powstały też plakaty pod wspólnym hasłem „Scam Alert”, które będą wykorzystywane w dalszej pracy szkoły jako materiały edukacyjne dla kolejnych roczników.
Ważnym elementem były spotkania z praktykami. Nasi uczniowie uczestniczyli w spotkaniu z włoską policją do spraw cyberprzestępczości, która przybliżyła im konkretne sprawy oszustw internetowych, sposoby działania sprawców oraz mechanizmy ochrony użytkowników. Warsztaty o roli sztucznej inteligencji w sektorze kreatywnym pokazały z kolei, że narzędzia AI mogą być zarówno ogromnym wsparciem, jak i źródłem ryzyka, jeśli odbiorca bezrefleksyjnie ufa generowanym treściom.
Wymiar językowy i interkulturowy był obecny przez cały czas trwania mobilności. Praca w międzynarodowych grupach, konieczność porozumiewania się po angielsku i pierwsze próby używania języka włoskiego pozwoliły naszym uczniom zobaczyć, że współczesna komunikacja – także w cyberprzestrzeni – odbywa się ponad granicami. Jednocześnie przekonali się, że fałszywe informacje i manipulacje medialne przyjmują bardzo podobne formy w różnych krajach, niezależnie od języka.
Z perspektywy szkoły projekt „Scam alert – uwaga, przekręt” to ważny krok w stronę systemowego rozwijania kompetencji kluczowych uczniów naszej szkoły. Chcemy, aby nasi uczniowie potrafili nie tylko sprawnie korzystać z nowych technologii, ale przede wszystkim rozumieli mechanizmy stojące za treściami pojawiającymi się na ekranach telefonów czy komputerów.
Projekt „Scam alert – uwaga, przekręt” zrealizowano w ramach programu Erasmus+, sektor Edukacja szkolna, we współpracy z Volta Società Cooperativa w Udine. Mobilność uczniów odbyła się w dniach 3–14 listopada 2025 r. (z dodatkowymi dniami na podróż), z udziałem 30 uczniów technikum i trojga nauczycieli–opiekunów. Projekt był współfinansowany ze środków Unii Europejskiej. W ramach przyznanej akredytacji, wiosną 2026 będziemy kontynuować działania projektowe.
